İstanbul’da gerçekleşen depremlerin ardından tekrar gündeme gelen ‘deprem gerçeği’, insanları daha tedirgin hale getirdi. Birçok uzmanın ortak görüşü olan; zamanının tam olarak bilinmesi mümkün olmasa da 7 şiddeti üzerinde gerçekleşeği düşünülen büyük depreme hazırlıklı olmakta fayda var. İstanbul depremi, insanlara şu soruları sordurmaya başladı: Depreme hazır olmak mümkün mü? Deprem önlemleri nelerdir? Deprem anında ne yapmalıyız? Deprem sonrası nasıl hareket etmeliyiz? Deprem çantası nasıl olmalı? İşte bu soruların cevapları…
Depreme Nasıl Hazır Olunur?
Depremlerin tam olarak ne zaman gerçekleşeceği bilinemese de, uzmanların araştırma ve gözlemleri sonucunda fay hattının bulunduğu, riskli olan bölgeler ya da bir bölgede oluşmaya başlayan hareketlenmeler o bölgede deprem olabileceğini gösterir. Özellikle Marmara Bölgesi gibi deprem bölgesinde yaşayanlar, İstanbul gibi büyük bir depremin beklendiği illerde bulunanlar için deprem gerçeğini göz ardı etmemek ve sürekli bu gerçekle yaşamak mümkün olmasa da bir takım önlemlerle acil bir durumda da hazırlıklı olmak hayati önem taşır. Peki depreme nasıl hazır olunur?
Öncelikle ‘Deprem öldürmez, bina öldürür’ sözünün ne kadar doğru olduğunu unutmayın. Depreme dayanıklı bir evde yaşamak, birçok riskten korunmanızı sağlayacaktır. Bu nedenle yaşadığınız bölgenin sağlamlığını, zemin ve bina özelliklerini bilmeniz yararınıza olacaktır. Bilmiyorsanız, bu konuda uzmanlardan yardım alarak evinizin risk derecesini öğrenebilir, gerek olduğunda tadilat yaptırarak evinizi felaketlere daha dayanıklı hale getirebilirsiniz.
Her şeye hazırlıklı olmak adına evinize mutlaka Zorunlu Deprem Sigortası yaptırmanız gerekir. Böylece evinizde felaket anında gerçekleşebilecek hasara karşı belli bir oranda ödeme alabilirsiniz.
Evinizin sağlamlığından eminsiniz; peki ya eşyalarınız? Deprem anında risk oluşturabilecek ya da tam tersi hayatınızı kurtarabilecek en önemli detay eşyalarınızdır. İlk olarak yüksek ve duvara dayanabilen mobilyalarınızı duvara monte ederek işe başlayabilirsiniz. Unutmayın ki bu tarz mobilyalar, deprem sarsıntılarının etkisiyle kapıları ya da kaçış yollarını kapatarak risk oluşturabilir. Dolap kapaklarına çocuk kilidi tarzında kilitler takarak deprem esnasında açılmalarını önleyebilirsiniz. Düşme riski olan ve size zarar verebilecek objeleri, raf ya da kitaplık gibi mobilyalara daha düzenli koyabilir, gerekirse yapıştırıp sabitleyebilirsiniz. Kapı arkalarına halı, kutu vs. gibi eşyaları asla koymamanız gerektiğini de aklınızdan çıkarmayın.
Bir felaket anında nasıl hareket edeceğinizi, ne yapacağınızı aile içinde konuşarak herkese bir görev verebilirsiniz. Böylece olası kaos anını önceden engelleyebilirsiniz. Gerekirse ailecek deprem tatbikatları gerçekleştirebilir, hazırlayacağınız deprem çantalarını bölüşebilirsiniz. Deprem anında kendinizi koruma altına alacağınız ‘yaşam üçgeni’ oluşturabilecek alanları önceden belirleyebilirsiniz.
Deprem anında tehlike arz eden bir diğer nokta da gaz ve elektrik kaçaklarıdır. Çok riskli olan bu durum için önlem almak isterseniz; otomatik cihazlara yönelebilir ve tehlike anında bu riski düşünmek zorunda kalmazsınız. Ayrıca her ihtimale karşı yangın söndürme cihazı edinebilir ve bunu herkesin bileceği ve kolay erişilebilecek bir noktada konumlandırabilirsiniz.
Eğer yaşadığınız ya da çalıştığınız yerde acil çıkış kapıları varsa, bu çıkışları önceden kontrol etmeniz ve kesinlikle acil durumlarda açık olduğundan emin olmanız iyi olacaktır.
Deprem Çantasında Neler Olmalı?
Depreme hazırlıklı olmak için deprem çantası yapabileceğinizden bahsettik. Deprem çantaları, zor felaket anlarında hayat kurtarıcı nitelikte olacaktır. İçine koyacağınız önemli malzemelerden önce deprem çantasının nasıl olması ve nerede durması gerektiğinden bahsedelim. Deprem çantası, sarsıntı anında kolay taşınabilecek boyutta ve mümkünse içine çok eşya alabilecek düzeyde olmalıdır. Eğer imkanınız varsa, birden çok deprem çantası hazırlayabilir ve evin farklı yerlerine koyabilirsiniz. Bu tarz acil durum çantalarının kaçış güzergahında bulunması önem taşır. Örneğin; acil çıkış kapısı varsa bunun yanında ya da sokak kapınızın yakınında durursa, kaçacağınız anda kolaylıkla ulaşarak çantanızı alabilirsiniz. Eğer evin dışında, odunluk ya da depo tarzında dışardan ulaşılabilen, risksiz bölümleriniz varsa bu tarz yerleri de değerlendirebilirsiniz. Peki deprem çantasında neler olmalı?
Depremin ve artçıların ne kadar süreceği, felaketin boyutu, ne zaman yardım geleceği, kaç gün ya da ay dışarda kalacağınız gibi felaket detaylarını bilmek mümkün değil. Bu nedenle en zoruna hazırlanmak her zaman daha faydalıdır. Tüm bunlar düşünüldüğünde deprem çantasına ilk olarak temiz içme suyu ve gıda koymak gerekecektir. Mümkünse aralıklarla tazeleyeceğiniz, plastik olmayan şişelerdeki sular ve kalori düzeyi yüksek, bozulmayacak konserve tarzı gıdalar hayatınızı kurtarabilir.
Deprem sonrası dönem için nakit paraya ve kimlik kartınız, ehliyetiniz, tapularınız, poliçeleriniz gibi önemli belgelerinize ihtiyacınız olabilir. Bu nedenle önemli evraklarınızı ıslanmayacak, zarar görmeyecek şekilde çantanızda bulundurabilirsiniz.
Depremin olacağı mevsim, hava sıcaklığı, saat gibi detaylar bilinmese de hazırlıklı olmakta fayda var. Bu nedenle sizi soğuktan koruyacak giysiler, iç çamaşırları, yağmurluk gibi koruyucular da bu çantada bulunmalı. Mümkünse çantanızdaki giysileri mevsimsel olarak değiştirmeniz iyi olacaktır.
Deprem sonrası yaşam şartlarınızı şimdiden bilemezsiniz. Bu yüzden hijyen materyallerini de çantanıza ekleyin. Maske, sabun, dezenfektan, diş fırçası- macunu, tuvalet kağıdı, ıslak mendil, kadın pedi gibi malzemeler kurtarıcınız olacaktır.
Kullandığınız ilaçlar başta olmak üzere ağrı kesici, ateş düşürücü ilaçlar, yaralanmalara karşı kullanabileceğiniz her türlü ilk yardım malzemesi de yine çantanızda olmalıdır.
Dışarda uyuyabileceğiniz zamanlarda battaniyeye ve varsa uyku tulumuna ihtiyacınız olacağını unutmayın. Eğer imkanınız varsa yağışlara karşı koruması olan çadırlar da zor günlerde eviniz olabilir.
Çok amaçlı çakılar, el feneri ve yedek piller, iletişimin olmadığı anlarda haber alabilmek için radyo, kağıt ile kalem ve düdük de afet anlarında ihtiyacınız olacak malzemeler arasında…
Eğer çocuğunuz ya da evcil hayvanınız varsa, onlar için de bir deprem çantası hazırlamanız iyi olacaktır. Çocuklarınız için ana malzemelerin yanında ekstra ihtiyacı olabilecek bezler, hijyenik ürünler, ilaçlar, battaniye ve ekstra kıyafetler hayati önem taşırken evcil hayvanlarınız için karnesi, yedek mamaları ve su kabı, sırt tasması, taşıma çantası ve çantada duracağı anlarda tuvaletini yapma ihtimaline karşı hasta pedlerinden bulundurmanız gerekecektir.
Deprem Anında Ne Yapmalıyız?
Deprem anında ilk yapılması gereken şey, ne kadar zor olsa da sakin kalıp paniklememek olacaktır. Daha önce gerçekleşen büyük depremlerde birçok kişi hayatını panik nedeniyle kaybetti; unutmayın.
Eğer bir binanın içindeyseniz, ilk aşamada kaçmaya çalışmayın. Deprem esnasında bina içi ile merdivenlerin sarsıntı ve yük taşıma oranları aynı derece olmaz. Birçok binanın içi sapasağlamken merdivenlerin yıkıldığı görülebilir. Bu nedenle kendinizi daha önceden belirlediğiniz yaşam boşluklarına atıp cenin pozisyonunda bekleyin. Bu boşluklar; yatak ya da kanepe yanları, dolu sandıklar ya da buzdolapları gibi daha ağır ve ezilmesi zor olan mobilyaların yanı olabilir. Kesinlikle hiçbir mobilyanın altına girmeyin. Cenin pozisyonundayken başınızı ellerinizle ya da bulabiliyorsanız yastık gibi malzemelerle koruma altına alın ve depremin geçmesini bekleyin.
Deprem binaya zarar vermese de pencere camlarının kırılmasına neden olabilir. Bu nedenle camlardan uzak durmaya çalışın. Aynı şekilde ağırlık kapasitesi iç mekandan farklı olan balkonlardan da uzak durun. Asansörler çalışıyor olsa bile kesinlikle binmeyi düşünmeyin. ‘Belki elektrikler vardır’ diye düşünerek ışıkları açmaya çalışmayın, çakmak-kibrit gibi materyallerle aydınlanmaktan kaçının. Unutmayın ki bir kaçak olabilir ve yangına neden olabilirsiniz.
Depremin bittiğinden emin olduysanız; kaçmadan önce bulunduğunuz alanın tüm vana, ısıtıcı, makine, elektrik şalterleri gibi alanlarını kapatın ve binayı güvenli bir şekilde terkedin. Çıktığınız binaya kısa süre içinde tekrar girmek gibi bir hata yapmayın; belli bir şiddetin üzerindeki tüm depremlerin peşinden artçılarının da geleceğini aklınızdan çıkarmayın.
Eğer deprem esnasında dış mekandaysanız, herhangi bir binaya yaklaşmaktan kaçının. Mümkünse elektrik trafoları, direkler, doğalgaz hatları, bina duvarları, deniz kenarı gibi risk oluşturabilecek alanlardan uzak durarak açık bir alanda yine bina içindeki gibi çömelip tetikte bekleyin. Bu alanın toprak kaymaları gibi deprem temelli diğer felaketlere gebe olmadığından da emin olun.
Depreme aracınızı kullanırken yakalandıysanız; yine bir üstteki maddede olduğu gibi bu alanlardan uzak durarak ama yolu kapatmaya da neden olmayarak sağa yanaşın ve aracınızı durdurun. Köprü gibi bazı alanların hasar görebileceğini dikkate alarak bu tarz alanlardan geçmeye, evinize vs. ulaşmaya çalışmayın. Pencerelerinizi açmayın ve yine tetikte bekleyin. Eğer aracınızın güvenli bir yerde olduğunu düşünmüyorsanız; onu kenarda bırakarak kendinizi daha açık bir alana alıp depremin geçmesini beklemeye başlayın. Kapalı bir alanda araçlaysanız; örneğin bir otopark ya da köprü altında kaldıysanız, aracınızın içinde beklemek yerine onun yanına yatın. Unutmayın ki aracınızın üzerine yıkılan bir yapı onu ezse dahi size yaşam üçgeni oluşturabilir.
Eğer toplu taşımada bulunduğunuz anda deprem gerçekleştiyse, çıkıp kaçmak ya da paniğe kapılmak yerine tutunabileceğiniz ilk yere tutunun ve sorumlu kişilerin uyarılarını dikkate alarak tehlikenin geçmesini bekleyin.
Eğer enkaz altında kalırsanız; hareket etmeye çalışmayın. Ani felaket esnasında adrenalin nedeniyle hissedemediğiniz yaralanmalarınız olabilir. Eğer yeterli alanınız varsa, nefes alırken toz yutmamak için ağız ve burnunuzu kapatın. Sakın çakmak yakıp etrafı görmeye çalışmak gibi hatalara kapılmayın. Ses çıkarabiliyorsanız, nefesinizi harcamadan ses çıkararak yerinizi belli edin. Başucunuzda düdük bulunduruyorsanız onu çalın ya da telefonunuz yanınızdaysa ses ayarları bölümünden telefon melodilerini çalarak ses çıkarmaya çalışın. Yanınızda boru vs. gibi ses çıkarabilecek objeler varsa onlara da vurabilirsiniz. Sakin kalın ve sesinizi sona bırakın. Bağırmanız size zarar verebilir ya da toz yutmanıza neden olabilir; unutmayın.
Deprem Sonrası Nasıl Hareket Etmeliyiz?
Deprem anı geçti ve kendinizi güvenli bir şekilde dışarı atabildiniz. Peki şimdi ne yapmalısınız?
İlk olarak yukarda bahsettiğimiz gibi evin güvenliğini sağladıktan ve kendinizin güvende olduğundan emin olduktan sonra, çevrenin güvenli olduğundan da emin olup binanın etrafından uzaklaşın ve en yakındaki açık alana ulaşın. Artçı riskine karşı evinize geri girmekten vazgeçin. Acil durumlar için belirlenmiş olan toplanma alanlarına doğru yola çıkın. Bu alanların nerede olduğunu daha önceden öğrenmeniz iyi olacaktır.
Yolun güvenli olup olmadığını kontrol edin ve fenerinizi kullanın. Görmediğiniz göçmeler, artçılar nedeniyle düşebilecek bacalar, yolda görebileceğiniz enkazlara karşı hazırlıklı olun.
Yetkililerin açıklamaları ya da yardım gelene kadar deprem çantanızla idare edin ve kendinizi, ailenizi güvende tutmaya çalışın. İhtiyacı olanlara ilkyardım yapın ve birbirinizden ayrılmayın.
Denk geldiğiniz enkazlara ya da altında birilerinin bulunduğundan emin olduğunuz yıkıntılara karşı yardımcıları uyarın. Bilinçsiz bir şekilde enkazlara müdahale etmeye çalışmayın ve kurtarma ekiplerine engel olmadan, yapabiliyorsanız onların bilgilendirmeleri doğrultusunda yardımcı olun.
Eviniz ne kadar sağlam olursa olsun, en az birkaç gün boyunca ve yetkili kişilerden bir açıklama duymadan kapalı alanlara geri girmekten kesinlikle kaçının.
Etiketler
Gündem